Umowa darowizny
Charakter prawny umowy darowizny.
Odwołując się do normy art. 888 k.c. stwierdzamy, że "przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku". Przedmiotem darowizny mogą być różnorodne świadczenia, a zwłaszcza przeniesienie prawa, jak też ustanowienie prawa majątkowego na rzecz obdarowanego.
Z tą rozszerzoną formułą kodeksową związana jest regulacja ustawy o gospodarce nieruchomościami. Wyróżniono tu darowiznę nieruchomości oraz nieodpłatne oddanie nieruchomości w użytkowanie wieczyste i nieodpłatne obciążenie ograniczonymi prawami rzeczowymi.
W pierwszym przypadku chodzi o darowiznę, w której przedmiotem świadczenia jest przeniesienie prawa własności nieruchomości.
W pozostałych przypadkach chodzi zaś o darowiznę polegającą na bezpłatnym ustanowieniu prawa użytkowania wieczystego lub ograniczonych praw rzeczowych.
Treść umowy darowizny.
Darowizna jest dwustronną czynnością prawną. Jest umową jednostronnie zobowiązującą. Stroną zobowiązaną jest darczyńca. Zobowiązuje się on do bezpłatnego świadczenia kosztem swego majątku na rzecz obdarowanego. Z drugiej strony obdarowany -bez zobowiązania ze swej strony -jest uprawniony do przyjęcia darowizny. Umowa jest zaś zawarta po uzgodnieniu przez strony takich właśnie oświadczeń woli. Obejmują przy tym strony swym oświadczeniem wskazanie przedmiotu darowizny.
Wystarczy jedynie, gdy w umowie darowizny strony oświadczają kolejno, że darczyńca daruje oznaczoną nieruchomość, zaś obdarowany przyjmuje tę darowiznę.
W umowie darowizny należy również określać cel, na realizację którego dokonywana jest darowizna.
Forma umowy darowizny.
Według ogólnych zasad kodeksowych "oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione" 43.
Jednak należy pamiętać, że umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. To samo dotyczy umowy przenoszącej własność, która zostaje zawarta w celu wykonania istniejącego uprzednio zobowiązania do przeniesienia własności nieruchomości; zobowiązanie powinno być w akcie wymienione".
Z powyższego wynika, że umowa darowizny nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności. Wymagane jest notarialne oświadczenie woli obu stron umowy. Nigdy nie następuje konwalidacja umowy nieważnej z powodu niedochowania wymaganej formy aktu notarialnego, choćby przyrzeczone oświadczenie zostało spełnione.
Skutki umowy darowizny.
Można stwierdzić, że będąc umową o podwójnym skutku, umowa darowizny nieruchomości powoduje nabycie własności przez obdarowanego. Same strony mogą wyłączyć rzeczowy skutek darowizny, wiążąc z zawartą umową jedynie skutek zobowiązujący. Jednakże w praktyce obrotu nieruchomościami nie zdarza się raczej stosowanie tej wyjątkowej konstrukcji dwóch oddzielnych umów, zobowiązującej (wyłącznie) umowy darowizny i wykonawczej (przenoszącej własność).
W tych warunkach wykonanie umowy przez darczyńcę polega już tylko na wydaniu przedmiotu darowizny.
Tak wiec zawarta umowa darowizny przenosi własność nieruchomości na obdarowanego. Po stronie obdarowanego powstaje zaś obowiązek wykorzystania tej nieruchomości zgodnie z celem uzgodnionym w umowie, a nawiązującym do wymagań ustawy o gospodarce nieruchomościami.
Odwołanie umowy darowizny.
Nabycie prawa jest zagrożone możliwością odwołania darowizny. Jest to zresztą kolejne znamię ograniczonej ochrony nabywców w razie nieodpłatnych czynności prawnych.
Według zasad kodeksowych "darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego „rażącej niewdzięczności"44. Generalnie zaś chodzi tu o niewykorzystanie nieruchomości na cel oznaczony w umowie darowizny.
We wskazanych przepisach podkreślano za każdym razem, że "w przypadku nie wykorzystania nieruchomości na cel określony w umowie, darowizna może być odwołana". Nie określono tam jednak trybu i formy odwołania darowizny. Niezbędne jest więc stosowanie zasad właściwych prawu cywilnemu. Należy zatem uznać, że odwołanie darowizny następuje przez oświadczenie złożone obdarowanemu na piśmie. Warunek zachowania formy pisemnej został zastrzeżony jedynie dla celów dowodowych, chociażby przedmiotem darowizny była nieruchomość.
komentarze
Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.